HUIDAANDOENINGEN BIJ HET PAARD
Er zijn veel verschillende soorten huidaandoeningen bij het paard, die in sommige gevallen ook erg op elkaar kunnen lijken. Vaak is er dan extra onderzoek nodig om de oorzaak te kunnen benoemen. Soms is het beeld echter zo typisch, dat de dierenarts het aan zal durven meteen een behandeling in te stellen, zonder verder onderzoek.
Hieronder willen we 3 veel voorkomende huidaandoeningen verder belichten. Dit zijn schimmel, schurft en regenschurft. Zowel in naam als in oorzaak en behandeling worden deze aandoeningen nogal eens door elkaar gehaald.
SCHIMMEL
Schimmel is een besmettelijke huidziekte, die veroorzaakt wordt door 2 specifieke schimmelsoorten bij het paard, namelijk trichophyton en/of microsporum. Het is ook wel bekend als ringworm of ringschurft, maar dit zijn eigenlijke foute benamingen, aangezien het niet door wormen of mijten wordt veroorzaakt. De verschijnselen zijn vaak kale plekjes met schilfertjes, vooral op plekken waar wrijving is door het tuig of de deken. Meestal jeuken de plekjes niet of nauwelijks. Op een gezonde intacte huid kan de schimmel geen infectie geven. Maar als de huid heel licht beschadigd is door bijvoorbeeld schuren van een deken of het hoofdstel, dan kan de schimmel wel aanslaan en verschijnselen geven. Ook de algemene weerstand van het dier heeft hier invloed op. Vandaar dat we schimmel vaker zien bij jonge paarden of bij paarden met tijdelijk verminderde weerstand, zoals na het verhuizen naar een andere stal. De paarden kunnen elkaar besmetten door lichamelijk contact of de besmetting kan via gedeelde borstels of tuig of andere materialen worden overgebracht. Er zijn paarden die de schimmel bij zich dragen zonder dat ze daar verschijnselen van hebben. Voor dat paard niet erg, maar dit dier kan wel een ander paard besmetten! Hierdoor kan er opeens weer een paard besmet worden op stal , ook als er geen nieuwe dieren bij zijn gekomen. Let op, ook mensen en bijvoorbeeld honden en katten kunnen door deze schimmels besmet worden! Bij de mens zie je dan vaak enigszins ronde plekjes die rood en schilferig zijn. Mocht je dit hebben ga dan naar de huisarts en meldt dat je met paarden omgaat, of misschien dat je weet dat je paard schimmel heeft. Het is gelukkig goed te behandelen. Bij het paard bestaat de behandeling uit wassen met schimmeldodende shampoo, imaverol. Dit moet 3x met 4 dagen tussentijd gebeuren, en de shampoo mag niet afgespoeld worden. Vaak voelt het paard een beetje vettig of plakkerig na het opdrogen , dat is goed. Bij de eerste keer wassen moeten ook alle spullen die met het paard in contact zijn geweest gewassen worden, zoals borstels, dekens, shabrakjes, halsters etc. Hiervoor kan bijvoorbeeld halamid gebruikt worden, dekens en shabrakken kunnen gewassen worden, thuis of door de dekenwasserij. Denk ook aan de singel, je rijlaarzen etc! Over het algemeen zijn deze wassingen zeer effectief. Bij te weinig effect of bij heel veel kans op (her)besmetting, kan een paard tegen schimmelinfecties gevaccineerd worden. Dit gebeurt dan 2 keer met 2 weken tussentijd, en de bescherming is goed op peil 2 weken na de laatste vaccinatie. De vaccinatie kan soms een zwelling van de spier geven waarin is geprikt. Dit trekt over het algemeen na enkele dagen vanzelf weer weg . Soms is het beeld heel typisch en kan de diagnose meteen worden gesteld. Soms is het echter ook minder duidelijk en zou de oorzaak voor een kaal plekje ook iets anders dan schimmel kunnen zijn. Om meer zekerheid te krijgen kan de dierenarts een plukje haren op kweek zetten om te zien of er een schimmel gaat groeien. De uitslag van de kweek kan wel tot 10 dagen duren.
SCHURFT
Schurft wordt veroorzaakt door mijten. Bij het paard komt schurft vooral veel voor aan de benen en dan het meest bij paarden met veel beharing zoals friezen en tinkers bijvoorbeeld. De mijten leven in de oppervlakkige lagen van de huid en voeden zich met huidschilfertjes. De meest voorkomende verschijnselen zijn korstjes, schilfers, kaalheid en jeuk, vaak veel jeuk! Omdat het meestal op de benen voorkomt wordt het nogal eens verward met mok. Maar over het algemeen jeukt mok niet, het is eerder pijnlijk. Door het schuren met de benen langs elkaar of met de tanden, kunnen wondjes ontstaan die voor een infectie kunnen zorgen met een dik been en soms koorts en kreupelheid als gevolg. Mijten zijn over het algemeen erg gastheerspecifiek, en zullen dus niet of nauwelijks bij mensen voor problemen zorgen. Paarden worden besmet door contact met andere (besmette) paarden, of vanuit de omgeving, bijvoorbeeld het hooi of het stro in de stal. Gelukkig is de aandoening goed te behandelen door te wassen met mijtdodende shampoo. Dit moet minimaal 2x gebeuren, met een week tussentijd. De benen moeten helemaal tot aan de buik worden ingesmeerd, niet uitspoelen, gewoon zo laten opdrogen. Draag zelf bij het wassen wel handschoenen, want het is wel gif. Soms is het beeld zo duidelijk dat we meteen de shampoo voorschrijven. Soms is het minder duidelijk en zullen we een monster nemen van de huid en de schilfers om onder de miscroscoop te onderzoeken op aanwezigheid van mijten. Helaas is het niet zo dat als we geen mijten vinden, ze er ook niet zijn. Soms kan het moeilijk zijn om ze te vinden!
REGENSCHURFT
Regenschurft is eigenlijk helemaal geen schurft. Het wordt veroorzaakt door een bacterie (dermatofylus). Wel is het zo dat het heel vaak voorkomt bij paarden die langdurig zonder goede deken in de regen staan. Als de huid doorweekt raakt is deze gevoeliger voor een bacteriële infectie.
De verschijnselen zijn bultjes, opstaande plukjes haar met een korstje eronder. Als je de korstjes afkrabt zit er een klein beetje groen-gele pus onder. De plekjes kunnen wat pijnlijk zijn en zijn zeker lastig als ze onder het zadel zitten. De behandeling is gericht op het doden van de bacterie en het droog houden van de huid.
Het paard moet gewassen worden met betadineshampoo. Dit goed insmeren, 10 minuten laten inwerken, dan weer goed uitspoelen. Deze behandeling moet vaak enkele keren herhaald worden met 3-5 dagen tussentijd. Het is natuurlijk erg fijn als het paard daarna kan opdrogen onder het solarium, maar als dat niet voorhanden is, kan hij ook opdrogen op stal onder een goede zweetdeken. Om te zorgen dat de huid kan herstellen moet deze droog blijven. Bij regen moet het paard op stal of als dit echt niet mogelijk is onder een goede 100% waterdichte regendeken.
Regenschurft is niet besmettelijk als de huid gezond en intact is. Maar als er meer paarden in dezelfde natte omstandigheden staan en de vacht niet voldoende beschermt tegen de regen, kunnen ze elkaar wel besmetten.
Meestal is de aandoening met zekerheid te herkennen, maar als dat niet zo is, dan kan een kweekje of een microscopisch preparaat van de pus uitwijzen wat de veroorzaker is. In zeldzame gevallen kan de bacterie ook bij mensen een infectie veroorzaken. Behandel het paard daarom met handschoenen en was na het verzorgen goed je handen. Dekjes die met de aangetaste huid in aanraking zijn geweest, evenals borstels en dekens moeten ontsmet en gewassen worden, bijvoorbeeld met halamid.
DIAGNOSE
Zoals al blijkt uit het hele bovenstaande verhaal, waar we slechts 3 huidaandoeningen beschreven hebben, kunnen huidaandoeningen bij paarden erg op elkaar lijken. Soms is op het blote oog moeilijk met zekerheid meteen een diagnose te stellen. Dit wordt nog veel moeilijker via een foto en nog veel moeilijker door een gesprek via de telefoon. Toch is het natuurlijk belangrijk de oorzaak goed vast te stellen. Daarom zullen wij in veel gevallen het paard eerst zelf willen zien, voordat we iets kunnen zeggen over de oorzaak en de beste behandeling. Naast bovengenoemde huidaandoeningen zijn er nog veel meer vaak of minder vaak voorkomende huidaandoeningen, die vaak veel op elkaar lijken. Soms is een laboratorium onderzoekje nodig om een zekere diagnose te stellen en zo snel mogelijk van de ellende af te komen.